“Het is de keuze van het denken of iemand zichzelf door zijn gedachten vernietigt of dat hij kiest voor vreugde, vrede en kracht. Elke dag begeven wij ons tussen deze twee uitersten. Onze negatieve geesteshouding oordeelt, is onverschillig en kan destructief zijn. Onze ontvankelijke geest is vriendelijk, vreedzaam en heeft compassie.” Aldus James Allen in zijn boek As a Man Thinketh.
Wat is mindset?
Volgens Carol Dweck, onderzoeker aan de Stanford University, zijn ‘mindsets’ overtuigingen, maar het blijft een manier van denken en je denken kun je veranderen. Op basis van jarenlang onderzoek durft ze te stellen dat intelligentie en persoonlijke eigenschappen niet zijn aangeboren maar grotendeels het resultaat zijn van ontwikkeling en oefening. De manier waarop je bent geconditioneerd bepaalt hoe je denkt, hoe je oordeelt en hoe je op basis daarvan reageert en handelt. Dit resulteert volgens Dweck in twee soorten mindsets: een fixed of statische mindset en een growth of op groei gerichte mindset.
Growth mindset
Mensen met een op groei gerichte mindset zijn leergierig en staan open voor verbetering, hebben een positieve denkhouding en bedenken hoe ze zichzelf kunnen blijven ontwikkelen en verbeteren. Ze durven verantwoordelijkheid en risico’s te nemen. En wanneer iets niet meteen lukt, voelen ze zich niet meteen machteloos, wanhopig en negatief beoordeeld: ze zien uitdagingen als een kans om nieuwe dingen te leren en mislukkingen als een teken dat ze nog een lange weg te gaan hebben. Deze houding leidt tot een sterker incasseringsvermogen en prikkelt hen tot krachtiger inspanningen.
Fixed mindset
Mensen met een statische mindset geloven dat intelligentie, persoonlijkheid en karakter vaststaande feiten zijn; je wordt ermee geboren. Vanuit dit perspectief ben je slim of dom, getalenteerd of gemiddeld. Ze hebben vaak een negatief zelfbeeld omdat ze zich continu vergelijken met anderen die beter zijn. Ze vragen zich niet af wat ze van die anderen zouden kunnen leren. Dat is wat iemand met een op groei gerichte mindset wel doet. Wanneer het misgaat als ze iets ondernemen, zullen ze niet snel toegeven dat ze verantwoordelijk waren, maar ze geven liever de schuld aan een ander of aan de omstandigheden. Die denk- en leefhouding heeft een zeer negatief effect op het zelfvertrouwen en op eigenwaarde.
Om te illustreren hoe krachtig onze mind is in het vormgeven van ons geluk en welzijn, wil ik hier 2 fenomenen toelichten: de selffulfilling prophecy en het Pygmalioneffect.
Selffulfilling prophecy
Een zelfvervullende voorspelling is een in beginsel een foutieve kijk op een situatie of persoon dat nieuw gedrag oproept waardoor de onjuiste visie waar wordt. Laat ik dit illustreren: je zorgen maken over iets of beren op de weg zien is iets waarnemen wat er helemaal niet is. Maar doordat we er voortdurend aan denken en het voeden met onze gedachten, kan het uiteindelijk werkelijkheid worden. De ironie in deze is: we roepen steeds dat we iets niet willen, en toch gebeurt het, waardoor we zeggen: ‘Zie nou wel, ik zei het toch dat het zou gebeuren!’ De clou hierin is: ga juist datgene voeden met je gedachten wat je juist wilt dat er gebeurd, en niet wat je vreest dat er mogelijk kan gebeuren. Zo voedt je een situatie of uitkomst die wenselijk is. En om de wenselijke situatie nog meer kracht bij te zetten: visualiseer de gewenste uitkomst en voel de emoties die het bij je oproept.
Een ander voorbeeld: stel dat iemand een vrij negatief zelfbeeld heeft en bij hem de opvatting overheerst: ‘Niemand mag mij.’ Die opvatting kan onjuist zijn, maar zal wel beïnvloeden hoe deze persoon zich gedraagt bij andere mensen. Hij durft waarschijnlijk niet veel contact te leggen en zal zich vooral op de achtergrond begeven. Daardoor krijgt hij weinig contact met andere mensen die hem zullen mijden omdat hij immers niet zo interessant is. De persoon zelf zal zijn opvatting bevestigd zien: ‘Zie je wel, niemand mag mij.’
Pygmalioneffect
Het Pygmalioneffect is een beroemd voorbeeld van een positieve selffulfilling prophecy. Het houdt in dat als iemand positieve verwachtingen heeft van een persoon of groep waarmee hij veel omgaat (bijvoorbeeld een docent met zijn leerlingen), dat deze persoon of groep het ook beter gaat doen. Het effect houdt in dat leraren, soms onbewust, verwachtingen hebben van bepaalde leerlingen. Met deze verwachtingen sturen ze impliciet de prestaties van leerlingen. Deze sturing kan zowel in positieve zin: hoge verwachtingen leiden tot betere prestaties als in negatieve zin: lage verwachtingen leiden tot slechtere prestaties. De verwachtingen van leraren zijn dus essentieel voor de prestaties van leerlingen.
Succes is een keuze
Het trainen en controleren van je geest en je mindset is de belangrijkste vaardigheid om te beheersen wanneer je een succesvol en gelukkig bestaan wilt opbouwen en ervaren. Daarnaast is ook het geloof dat je je door inspanning kunt ontwikkelen heel belangrijk; geloof is de belangrijkste alchemist van de geest zegt Napoleon Hill in zijn boek Think and Grow Rich. Alleen blijvende ontwikkeling en groei leiden tot succes en geluk. En je kunt alleen groeien door je comfortzone telkens iets te vergroten: “You will not discover your greatness in your comfort zone.”
Namasté
